Ντροπή στην κυβέρνηση!

Σε κοινή ανακοίνωσή τους ΠΟΣΠΕΡΤ και ΠΟΕΣΥ ζητούν να μην εγκριθεί το νομοσχέδιο στο υπουργικό συμβούλιο που άμεσα οδηγεί στο κλείσιμο της ΕΤ 1.Επίσης σε έκτακτη γενική συνέλευση των δημοσιογράφων της ΕΡΤ, εγκρίθηκε ψήφισμα, στο οποίο αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι: «Απορρίπτοντας τη λογική των απολύσεων και του προθαλάμου τους την εργασιακή εφεδρεία, αντιδρώντας στη συνεχή καταρράκωση της εργασιακής μας υπόστασης και αξιοπρέπειας και στην οικονομικής μας εξόντωση, αποφασίσαμε:1. Η γενική συνέλευση των δημοσιογράφων να παραμείνει σε λειτουργία επ’ αόριστον2. Τη συγκρότηση Επιτροπής Αγώνα με ευθύνη την δημοσιοποίηση των αποφάσεων της συνέλευσης, τις επαφές με τους υπευθύνους και τα συνδικαλιστικά μας όργανα.3. Να συμμετάσχουμε στις κινητοποιήσεις της ΠΟΣΠΕΡΤ για συνέχιση της λειτουργίας της ΕΤ1 εκτιμώντας το κλείσιμό της ως πρώτο βήμα για την ολοκληρωτική αποδόμηση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης υπηρετώντας ιδιωτικά συμφέροντα.4. Η εργασιακή εφεδρεία αποτελεί απροσχημάτιστη επέμβαση, αλλοίωση της φυσιογνωμίας της ΕΡΤ, και εκβιασμό προς τους «τυχερούς» εναπομείναντες να λειτουργήσουν ως πειθήνια όργανα των αποφάσεών τους. Η εξηρτημένη ενημέρωση θα συνεχιστεί χωρίς προσκόμματα.5. Να μην επιτρέψουμε την απόλυση των συναδέλφων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που μόλις πριν από λίγους μήνες κρίθηκαν από τους «θύτες» τους ως απαραίτητοι.Οι πολιτικές ηγεσίες και οι εκάστοτε διορισμένες διοικήσεις, αντί να φροντίσουν για τον εξορθολογισμό της λειτουργίας της ΕΡΤ, να διαφυλάξουν το δημόσιο χαρακτήρα της, να αποκαλύψουν τους πραγματικούς ενόχους που την οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση υλοποιούν μέτρα προσχηματικής «οικονομίας».Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που τόσα χρόνια «χάριζαν» λεφτά σε ημετέρους, ευλογούσαν τις αργομισθίες κολλητών, είναι οι ίδιοι που σήμερα επικαλούνται όλα αυτά για να επιτεθούν χωρίς την παραμικρή κοινωνική ευαισθησία και να υπηρετήσουν για άλλη μια φορά τα πραγματικά τους αφεντικά, τα ιδιωτικά κανάλια και ραδιόφωνα..Η δημόσια ραδιοτηλεόραση είμαστε όλοι εμείς. Με τα λάθη και τις παλινωδίες μας, αλλά και με τις συγκρούσεις προς όφελος της αντικειμενικής ενημέρωσης. Σιωπήσαμε, απαράδεκτα. Φοβηθήκαμε ή και βολευτήκαμε. Ωστόσο έστω και την ύστατη ώρα αποφασίζουμε να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας. Η επιχείρηση συκοφάντησης πέτυχε. Η ελληνική κοινωνία πρέπει να ενημερωθεί με στοιχεία για την πραγματική κατάσταση. Ξέρουμε πως θα μας ξαναεμπιστευθεί μόνο αν φανούμε αντάξιοί της. Θα συστρατευτούμε με όλες εκείνες τις κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την κρίση. Οι παλινωδίες και οι καθυστερήσεις των συνδικαλιστικών ηγεσιών αποτέλεσαν τροχοπέδη για καιρό. Δε μπορούμε να περιμένουμε άλλο».

Συνέντευξη με τον Αλέξανδρο Κιτροέφ.

Είναι σπουδαίο να έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους σαν τον κύριο Αλέξανδρο Κιτροέφ,ο οποίος υπογράφει το βιβλίο "Ελλάς Ευρώπη Παναθηναϊκός",στο οποίο θα μάθετε χρήσιμες πληροφορίες για την αγαπημένη μας ομάδα,κάτω από ένα κοινωνικοπολιτικό πρίσμα.Μία αυθεντική "Παναθηναϊκή" φωνή και όχι "Παναθηναϊκίζουσα".Σας παραθέτω μερικές χρήσιμες πληροφορίες για τον καθηγητη και συγγραφέα,και παρακάτω την συνέντευξη.
Ο Αλέξανδρος Κιτροέφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Μετά την απονομή του διδακτορικού του διπλώματος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δίδαξε ευρωπαϊκή και ελληνική ιστορία στο Queens College της Νέας Υόρκης και στο Ωνάσειο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (ΝΥU). Από το 1996, είναι καθηγητής ιστορίας και διευθυντής του Κέντρου Ειρήνης και Παγκοσμιοποίησης του Haverford College στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ.

Ο Κιτροέφ ειδικεύεται στη μελέτη της νεοελληνικής συνείδησης και ταυτότητας, ιδίως όπως αυτές εκφράζονται στην πολιτική και την κοινωνία. Έχει συγγράψει τις μονογραφίες, "The Greeks in Egypt, 1919-1937"· "Ethnicity and Class"· "Griegos en Ame'rica"· "Wartime Jews: The Case of Athens"· και "Wrestling with the Ancients: Modern Greek Identity and the Olympics" (το οποίο συνδέει τη νεότερη ελληνική ιστορία με την εξέλιξη του διεθνούς Ολυμπιακού κινήματος, και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές διεθνώς). Επίσης, διδάσκει το μάθημα, "Αθλητισμός και κοινωνία". Τέλος, είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού, "Journal of the Hellenic Diaspora".

1)Πείτε μας λίγα λόγια για τον Αλέξανδρο Κιτροέφ;

Γεννημένος στην Αθήνα το 1955 από πατέρα Αλεξανδρινό με καταγωγή Χίο και μητέρα Αθηναία με καταγωγή Κεφαλλονιά, σπουδές στην Αγγλία, θητεία στο Ναυτικό και μετάβαση στις ΗΠΑ το 1986 γιά πανεπιστημιακή καριέρα. Αρχικά για ένα η δύο χρόνια, αλλά.... ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Παντρεμένος με μιά κόρη που μόλις τελείωσε πανεπιστήμιο, ρίζωσα πιά στις ΗΠΑ ωε πανεπιστημιακός με ειδικότητα Νεολληνική ιστορία.

2)Μιλήστε μου για το βιβλίο σας;Με τί αφορμή το γράψατε;

Οταν έκανα το διδακτορικό μου στην Οξφόρδη έκανε μιά σημαντική επίσημη διάλεξη ο μεγάλος ιστορικός Eric Hobsbawm για την κοινωνική ιστορία της Αγγλίας και ξεκινησε μιλώντας για το ποδόσφαιρο στον βιομηχανικό βορρά της χώρας. Από τότε κατάλαβα πως υπάρχει και ακαδημαϊκή ιστορία του ποδοσφαίρου. Ηδη είχα μεγαλώσει με ιστορίες του παππού μου που ήταν πρόεδρος του παναθηναϊκού το 1934 και γιά πολλα χρόνια συνεργάτης του Απόστολου Νικολαΐδη. Οταν ο Τζακ Νικολαΐδης μου δάνεισε μιά συλλογή προσωπικών εγγράφων του θείου του που αφορούσαν τον Παναθηναϊκό, πήρα την απόφαση να γράψω το βιβλίο.

3)Μέσα από αυτό το πόνημα.Ποιά θεωρείτε την σημαντικότερη στιγμή στην ιστορία του Παναθηναϊκού και ποιά η χειρότερη;

Είναι δύο οι σημαντικότερες στιγμές, μία στο εσωτερικό μέτωπο όταν με το 8-2 επί του Ολυμπιακού το 1930 Ο Παναθηναϊκός πιστοποιεί την αξία του ενώ γενιέται η μεγάλη αντιπαλότητα με τον "αιώνιο αντίπαλο" που επηρεάζει όλη την μετέπειτα ιστορία του Ελληνικού ποδοσφαίρου θετικά και δυστυχώς αρνητικά. Η άλλη, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν η εμφάνιση το Wembley στον τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών Ευρώπης το 1971, αφιερώνω ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο γιά να δείξω τη σημασία αυτής της στιγμής που αποκρυσταλλώνει τον Ευρωπαϊκό χαρακτήρα του συλλόγου. Θεωρώ πως ειναι και η καλύτερη στιγμή σε συλλογικό επίπεδο για το Ελληνικό ποδόσφαιρο. Και η χειρότερη στιγμή για τον Παναθηναϊκό είναι ο περιβόητος αγώνας με τον Ολυμπιακό στη Ριζούπολη

4)Ο Αλμπέρ Καμί είπε "ότι ξέρω περι ηθικής και καθήκοντος μου τα έμαθε το ποδόσφαιρο.Το ενσερνίζεστε;

Βέβαια! Η γενιά του Απόστολου Νικολαΐδη και όλων των πρωτεργατών του ποδοσφαίρου στη χώρα μας το θεωρούσαν εργαλείο γιά την διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς - το ότι ανήκουμε σε ένα σύνολο, αγωνιζόμαστε μέσα σε πλαίσιο κανόνων όπως σε μιά ευνομούμενη κοινωνία, άλλοτε κερδίζουμε και άλλοτε χάνουμε όπως στη ζωή, και πως σεβόμαστε τον αντίπαλο σε ένδειξη ανθρωπιάς και τιμιότητας. Αξίες βέβαια που συνδιάστηκαν με τις αρχές του οργανωμένου αθλητισμού τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη. Το ζήτημα είναι πως μπορούμε να τις συντηρήσουμε την εποχή του επαγγελματισμού...

5)Τί απαντάτε στους επικριτές της μεγάλης πορείας του Παναθηναϊκού στο Wembley,ότι υπήρχαν σχέσεις με το χουντικό καθεστώς;Και γενικά για τις συνωμοσιολογίες που υπάρχουν;

Οπως εξηγώ με αρκετή προσοχή στο βιβλίο, πιστεύω πως η χούντα τήρησε πολιτική ίσων αποστάσεων απέναντι στις μεγάλες ομάδες αλλά έκανε πολλές επεμβάσεις και δεν βοήθησε τις μικρές. Υποστήριξε την πορεία στο Wembley όπως υποστήριξαν οι μετέπειτα δημοκρατικές κυβερνήσεις τις προσπάθειες των αθλητών μας στου Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι το 2004. Εάν είχε υπερβεί τα όρια και είχε δωροδοκήσει τον Ερυθρό Αστέρα στον ημιτελικό, κάτι, κάποτε, κάποιος θα είχε πεί. Μερικοί αναφέρονται στις κουβέντες της κα Παπαδοπούλου. Μα πρόκειται για φερέγγυα μαρτυρία; Αλίμονο μας! Και σε γενικότερο πλαίσιο, η διεθνής βιβλιογραφία υποστηρίζει πως τα δικατορικά καθεστώτα δεν καταφέρνουν πάντοτε να χειραγωγήσουν αθλητικές εκδηλώσεις, πολύ λιγότερο συγκεκριμένα αποτελέσματα. Δυστυχώς, επειδή η χώρα μας έχει υποφέρει από την πολιτική Μεγάλων Δυνάμεων έχουμε όλοι ένα σύμπλεγμα και ερμηνεύοθμε τα πάντα με συνωμοσιολογικές θεωρείες, είναι υπερβολικό αυτό.

6)Ποιούς θεωρείτε τους μεγαλύτερους αθλητές που έχουν περάσει από τον Παναθηναϊκό;

Προπολεμικά είναι τέσσερεις οι "μεγαλύτεροι" ανάμεσα βέβαια σε δεκάδες αξιόλογους που τίμησαν το τριφύλλι και τις αρχές του ευ αγωνίζεσθαι. Πρώτος χρονικά είναι ο Γιώργος Καλαφάτης, ο ιδρυτής του συλλόγου που έπαιξε στην Εθνική ποδοσφαίρου και αγωνίσθηκε σε διεθνείς αγώνες στίβου και η αγάπη του για το ποδόσφαιρο το έκανε να φύγει από τον πανελλήνιο και να δημιουργήσει τον μετέπειτα Παναθηναϊκό. Ο Βαγγέλης Μελέκογλου μόλις έχει δημοσιεύσει μιά τεκμηριωμένη βιογραφία του Καλαφάτη. Ο δεύτερος ήταν συμπαίκτης του, πρόκειται για τον μεγάλο Κωνσταντίνο Τσικλητήρα, τερματοφύλακα του Πανελληνίου που ακολούθησε τον Καλαφάτη στον πρόδρομο του ΠΑΟ τον Ποδοσφαιρικό Ομιλο Αθηνών. Ηταν και αθλητής μήκους και συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1908 και της Στοκχόλμης το 1912 όπου και κέρδισε αργυρό μετάλλιο. Δυστυχώς πέθανε από μηνιγγίτιδα στο Βαλκανικό μέτωπο το 1913 σε ηλικία 25 ετών - διαφορετικά, ποιός ξέρει πόσα θα μπορούσε να είχε προσφέρει στον Παναθηναϊκό και τον Ελληνικό αθλητισμό γενικοτερα! Τρίτος χρονικά έρχεται ο Απόστολος Νικολαΐδης, ποδοσφαιριστής, πρωταθλητής στίβου, έβαλε τα θεμέλια τη δεκαετία του 1920 ως αθλητής και συνέχισε: ήταν από τους ιδρυτές της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και επι χρόνια πρόδερος του ΣΕΓΑΣ και της ΕΛΠΑ και συγχρόνως ο "Πατριάρχης" του Παναθηναϊκού. Τέταρτο το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο της προπολεμικής εποχής, ο Αγγελος Μεσσάρης, ο ηρωας του 8-2 που δυστυχώς έκλεισε την καριέρα του νωρίς επειδή συγκρύσθηκε με τον Νικολαΐδη. Ηταν συγκινητικό για μένα όταν έκανα έστω ηλεκτρονική επαφή με τον γυιό του γράφοντας το βιβλίο.

Μεταπολεμικά βέβαια δεν έχουμε αθλητές που συνδιάζουν το ποδόσφαιρο με τον στίβο, όπου ξεχωρίζει ο παγκόσμιος ρέκορντμαν στο επί κονώ, ο Χρήστος Παπανικολάου. Στ ποδόσφαιρο υπάρχουν πολλοί αλλά ξεχωρίζουν οι τερματοφύλακες Τάκης Οικονομόπουλος και Βασίλης Κωνσταντίνου, αμυντικοί οι Κώστας Λινοξυλάκης και Αριστείδης Καμάρας, στο κέντρο ο Τάκης Λουκανίδης και ο Χουάν Ρότσα, στην επίθεση Δημήτρης Σαραβάκος και Κρίστοφ Βαζέχα. Αφήσα στο τέλος αυτόν που θεωρώ τον μεγαλύτερο ποδοσφαιριστή του 20ου αιλώνα στην Ελλάδα, τον "στρατηγό" Μίμη Δομάζο που συνδύαζε απίστευτο ταλέντο με πείσμα και αγωνιστικότητα.

7)"Το γήπεδο είναι κομμάτι της κοινωνίας,και σε αυτή τη βάση αγωνιζόμαστε για την δημιουργία μιας κερκίδας χρωμάτων και συνείδησης",το πιστεύετε;Δηλαδή είστε υπερ να προωθούνται εντος του γηπέδου πολιτικοινωνικά μηνύματα;

Πιστεύω βέβαια πως το γήπεδο είναι κομμάτι της κοινωνίας αλλά στην ύπαρξη πολιτικοινωνικών μηνυμάτων με μέτρο, διότι η κερκίδα βρίσκεται και σε άμεση σχέση με το αγώνισμα. Ας δώσω ένα παράδειγμα. Ας πούμε πως παρίσταται μια πολιτική προσωπικότητα σε έναν αγώνα και για κάποιο λόγο την ανακοινώνουν τα μεγάφωνα του γηπέδου. Ας αντιδράσουν όλοι ως πολίτες, απο την επευφημία μέχρι τη γιούχα. Αλλά τη στιγμή που αρχίσει το ματς αυτές οι αντιδράσεις οφείλουν να έχουν ως αντικείμενο τους αγωνιζόμενους. Είναι γήπεδο, όχι πλατεία.

8)Δεν μπορώ να την αποφύγω αυτή την ερώτηση.Απ'ότι γνωρίζετε υπάρχει ένα μένος με την οικογένεια Βαρδινογιάννη,μελετώντας την ιστορία του συλλόγου,που το στηρίζετε;Είστε υπερ της τωρινής διοίκησης;

Η δήλωση απόσυρσης του Γιάννη Βαρδινογιάννη με την συνέντευξη μεσολάβησε ανάμεσα στην ερώτηση και την απάντηση που διατυπώνω. Πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω την τακτική του "Τζίγγερ" τα περασμένα χρόνια. Δεν ημουν ούτε υπέρ ούτε κατά. Απο τη μιά χαιρετίζω τη στάση του απέναντι στην "παράγκα" και τις προσπάθειες που έκανε να επικρατήσει κα΄ποιο ήθος στις ποδοσφαιρικές μας υποθέσεις. Από την άλλη όμως, απορώ με την αμέτοχη στάση του, προσπάθησε με ημέτερους και αφ ' ύψηλού να διοικήσει τον Παναθηναϊκό, και φοβούμαι πως πολλοί από αυτούς ήσαν "Yes men" άνθρωποι του προέδρου όχι του συλλόγου, υπαλληλίσκοι χωρίς παιδεία και φαντασία. Παράδειγμα ο πενιχρός κυριλέ εορτασμός της 100ετηρίδας και πιό ουσιαστικά η συνεχής αντικατάσταση προπονητών. Και μετά ήρθε η πολυμετοχικότητα, όπου ο ρόλος των κκ Βγενόπουλου και Πατέρα ήταν τελικά ρητορίες και επιζήμιες κινήσεις ως επί το πλείστον. Ενας παναθηναϊκός χρειάζεται ηγέτη με το ανάστημα και πάθος του Απόστολου Νικολαΐδη.

9)Που πιστεύετε ότι οφείλεται η κρίση στην Ελλάδα;Αναφέρομαι σε όλους τους τομείς.

Δεν μπορώ να παραπέμψω, ως ιστορικός, στον 19ο αιώνα όπου αφενός δεν είχαμε γερές οικονομικές βάσεις αλλά υδροκέφαλο κράτος, και η πολιτικοί μας εξαρτούνταν απο τις πελατειακές σχέσεις με τους εκλογείς τους. Δεν καταφέραμε να ξεφύγουμε και μείναμε εξαρτημένοι από τις υπερδυνάμεις, ετσι λοιπόν ο εξωτερικός παράγοντας... συμπλήρωσε τον εσωτερικό. Ειχαμε όμως πολλές αναλαμπές τις πρόσφατες δεκαετίες, και διατηρώ άσβεστες τις μνήμες της Ελλάδας των Ολυμπιακών του 2004 - όχι των Κεντέρη-Θάνου αλλά των μη ντοπαρισμένων αθλητών και των εθελοντών και πολλών άλλων που εργάσθηκαν σκληρά για εκείνη την επιτυχία που μας θυμίζει τις συλλογικές μας δυνατότητες.

10)Εκτός από το ποδόσφαιρο με τί άλλο ασχολείστε;Έχετε σκεφτεί να γράψετε κι άλλο βιβλίο;

Παρακολουθώ και άλλα αθλήματα αλλά κυρίως ποδόσφαιρο. Επαγγελματικά είμαι καθηγητής κοινωνικής ιστορίας και διαδάσκω θέματα της συγχρονης ιστορίας τοης Ανατολκής Μεσογείου. Το ερευνητικό μου αντικείμενο είναι η ιστορία της νεοελληνικής διασποράς και προετοιμάζω βιβλίο για την ιστορία των Ελλήνων στις ΗΠΑ το 20ο αιώνα.

11)Είστε υπερ της αγανάκτησης που υπάρχει στην Ελλάδα;

Ασφαλώς, είναι απόλυτα δικαιολογημένη. Δυστυχώς όμως έχει εκφρασθεί σε πολλές περιπτώσεις μη εποικοδομιτικά - όσοι και να μας φταίνε, εμείς πρέπει να βρούμε τις λύσεις. Οι σκηνές βίας από ένα σημείο και πέρα δημιούργησαν πολύ αρνητικοί εικόνα και μέσα και έξω.

12)Ο Τσε Γκεβάρα είπε ότι το ποδόσφαιρο είναι το όπλο για την επανάσταση.Το πιστεύετε;

Εμμεσα, όχι άμεσα και έτσι μάλλον το εννούσε. Φέρνει τον κόμσο μαζί, τον ενώνει, δημιουργεί κοινωνικά δίκτυα και σχέσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν για λαϊκές και κοινωνικές διεκδηκήσεις. Ανέφερα παραπάνω τον Hobsbawm που το θεωρεί μέσο δημιουργίας της εργατικής συνείδησης, και όπβς ξέρουμε, το βρεταννικό εργατικό κίνημα ήταν ιδιαίτερα δυναμικό τον 20ο αιώνα. Στο Ιράν γίνεται μέσο διεκδήκησης των δικαωμάτων των γυναικών. Και σε χώρες με εθνοτικές η ρατσιστικές διαφορές το ποδόσφαιρο ενώνει λαούς και τους δίνεο τη βάση συλλογικής δράσης.


13)Αν σας έδινα ένα σπρέυ και σας έλεγα να βάψετε έναν τοίχο.Πού θα γράφατε και τί;

Ζω έξω από την Φιλαδέλφεια όπου βρίσκεται το πανεπιστήμιο Haverford College όπου διδάσκω αλλά διατηρώ ένα μικρό διαμέρισμα στο Μπρούκλυν της Νέας Υόρκης, σε σημείο κόντα στη γέφυρα που συνδέει το Μπρούκλυν με το νότιο τμήμα του Μανχάταν πολύ κοντά στην Wall Street. Ειμαι κυριολεκτικά δηλαδή περίπου 3 χιλιόμετρα μακρυά, άρα... την έχω κατά νού - και ενοώ ρόλο τον συμβολικό της ρόλο ως το χρηματηστηριακό κέντρο των ΗΠΑ. Δεν ξέρω από σπρευ αλλά εκεί θα πήγαινα να βάψω απέναντι στο Χρηματηστήριο κατι κατά των κερδών των τραπεζών και εταιρειών και την πολιτική τους που έχουν φέρει τόσα μεγάλα προβλήματα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

14)Tέλος αγαπημένη φράση ή ρητό

Το «ας ανθίσουν εκατό λουλούδια και ας συγκρουστούν εκατό απόψεις» του Μάο Τσε Τουνγκ. Βέβαια οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν τώρα πως όσοι τον πίστεψαν τότε (δεκαετία του '50-60 στη Κίνα) και εκφράσθηκαν ελεύθερα, έγιναν αμέσως θύματα βίαιων καταστολών, αλλά δεν παύει το νόημα της φράσης να με συγκινεί, λειτουργεί ως σύνθημα μιάς ανοικτής, συμμετοχικής δημοκρατίας!

Η τελευταία συνέντευξη

Ο Σταύρος Θεοδωράκης πριν λίγο καιρό είχε συναντήσει τον Λεωνίδα Κύρκο.

17 Ιουνίου ημέρα Παρασκευή. Πριν από κάποιες εβδομάδες δηλαδή. Η φωνή του ήταν ίδια, ίσως λίγο πιο αδύνατη. «Ελα, έλα να τα πούμε». Το ραντεβού κλείστηκε για το τέλος της εβδομάδας. «Θα σε περιμένω». Εβλεπε ειδήσεις σε μια παλιά τηλεόραση που μόλις ξεχώριζε ανάμεσα στα βιβλία. Η κυρία Ελένη, μια δυνατή Μολδαβή, πήρε εντολή να μας φτιάξει καφέδες. Οπως τις έδινε τις εντολές ο Λεωνίδας. «Θα μας φτιάξεις, βρε Ελένη, δυο καφεδάκια;». Τον δικό του ούτε τον άγγιξε. Ισως να του το απαγόρευαν οι γιατροί και να ήθελε μόνο να τον βλέπει στο φλιτζάνι. Η συνέντευξη - είχα πάει με κάμερες - κύλησε αργά. Κάναμε διαλείμματα αλλά δεν ήταν αυτό. Κάποιες στιγμές σταματούσε. Σαν να βουτούσε σε μεγάλα βάθη. Μια ανάσα - αναστεναγμός; - και συνέχιζε.
«Σταύρο, τελειώσαμε» μου είπε ξαφνικά. Το καροτσάκι κύλησε προς το υπνοδωμάτιο. Ξάπλωσε κάτω από μια λεπτή λευκή κουβέρτα. Δεν ξέρω γιατί την είχε ανάγκη. Εξω είχε ζέστη. Ισως να την είχε πλέξει η Καλλί, η γυναίκα του. «Συνεχώς έπλεκε», μου είχε πει κάποτε. «Αρχισε με τα πουλόβερ στη δικτατορία και από τότε δεν σταμάτησε».
Ο αγαπημένος του γάτος έτρεξε προς τη βεράντα. Ο ξύλινος Δον Κιχώτης του σπιτιού τον περίμενε, να εποπτεύσουν μαζί την Αθήνα από ψηλά.
Πάντα αρέσατε ως ομιλητής, το ξέρατε αυτό;
Αργησα να το καταλάβω.
Είναι σαν να ακούω ακόμη τη φωνή σας στις μεγάλες συγκεντρώσεις της Mεταπολίτευσης.
Ναι, εκείνες κυρίως, και με καθιέρωσαν.
Επιστρέφετε καθόλου στο παρελθόν;
Πολλές φορές.
Από πού να αρχίσουμε;
Να αρχίσουμε από τα δύσκολα χρόνια.
Εχετε περάσει πολλά χρόνια στις φυλακές.
Με διακοπές 12 χρόνια. Πρώτα ήταν ένα μικρό εξάμηνο. Υστερα ήρθαν τα πρώτα 5 χρόνια στη Φυλακή Αβέρωφ. Υστερα άλλα 5 χρόνια ξανά στην Αβέρωφ. Μετά στη Φυλακή Τρικάλων, στην Πάτρα... Εσωτερικός τουρισμός στις φυλακές.
Τι ήταν το χειρότερο στη φυλακή;
Το μεγάλο βασανιστήριο του αποκλεισμού.
Οι εξουσίες σάς φοβόντουσαν, οι δεσμοφύλακες σάς σεβόντουσαν;
Κατά κανόνα ναι. Υπήρχαν και οι εξαιρέσεις, αλλά υπήρχαν και άλλοι που έδειχναν τη συμπάθειά τους.
Για πείτε μου...
Ενα βράδυ, ακούω μια σιγανή φωνή από το παραθυράκι. «Κύρκο, έλα να σου πω». Λέω από μέσα μου, «ετοιμάσου Λεωνίδα». Πάω και μου έδωσε ένα 500άρικο, ήταν ποσό εκείνη την εποχή. Εφυγε και δεν πρόλαβα καλά καλά να δω το πρόσωπό του.
Παντού μπορεί να συναντήσει κανείς καλούς ανθρώπους...
Παντού, αυτό είναι αλήθεια.
Ισχύει και το αντίστροφο; Παντού μπορεί να συναντήσεις κακούς ανθρώπους; Και στα γραφεία της Αριστεράς ας πούμε;
Ναι μπορεί.
Υπήρξαν στιγμές που νιώσατε πιο κοντά σε αντιπάλους, παρά σε συντρόφους;
Σπάνιες. Υπήρξαν όμως.
Θέλετε να μου πείτε κάποια από αυτές τις φορές;
Η πιο κραυγαλέα ήταν όταν ένας σύντροφος δολοφόνησε μπροστά στα μάτια μου τον φοιτητή της Νομικής Κίτσο Μακρυγιάννη - Μαλτέζο, έναν λεβέντη νέο. Ο Εμφύλιος ήταν γεμάτος με τέτοια περιστατικά. Σε μερικούς όμως δεν δίδαξαν τίποτε.
Σε ποιους αναφέρεστε;
Σε αυτούς που μπαίνουν μέσα στις λαϊκές εκδηλώσεις και προσπαθούν να κάνουν φασαρίες. Το βλέπουμε και στις τρομερές εκδηλώσεις των «Αγανακτισμένων». Κάποιοι προσπαθούν να τις στρέψουν σε οχλοκρατικές εκδηλώσεις ενώ έχουν φιλειρηνικό χαρακτήρα.
Υπάρχουν όμως και ορισμένοι αριστεροί που είναι σαν να μην πιστεύουν στην αξία της ειρηνικής διαμαρτυρίας...
Εχεις δίκιο. Και υποδαυλίζουν τον καβγά. Ο καθένας για να γίνει περσόνα της ημέρας, προσπαθεί να σκαρώσει ένα επεισόδιο. Ακόμη και στη Βουλή. Και προφανώς επιχαίρουν την επόμενη ημέρα που η φωτογραφία τους μπαίνει στις εφημερίδες. Χωρίς τα επεισόδια μπορεί και να μην υπήρχαν.
Δεν έχετε υπάρξει ποτέ βίαιος στη ζωή σας;
Δεν ήμουν πάντα χαμογελαστός. Θα ήμουν ηλίθιος. Ανάλογα με τις στιγμές των αναμετρήσεων ανέβαιναν οι τόνοι.
Ποια ήταν η πιο βίαιη περίοδος στη ζωή σας; Τα Δεκεμβριανά;
Ναι. Αργησα να καταλάβω ότι ο Δεκέμβρης, ηρωικός από την πλευρά της αντίστασης του λαού, ήταν ταυτόχρονα η αρχή του κακού, η αρχή του Εμφυλίου. Και αντί να εξυμνούμε μόνο την πλευρά της αντίστασης, έπρεπε να δούμε το χάος που σπέρναμε. Δεν το είδαμε και δεν φυλαχτήκαμε, και κάποιοι εξακολουθούμε το ίδιο λάθος. Λέμε αυτά τα λαϊκίστικα περί ανυπακοής και απειθαρχίας. Αυτά τα έλεγε και ο Μουσολίνι. Κάποιοι δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον εγωισμό και τη βλακεία.
Κάποιος θα σας έλεγε «με απέλυσαν, δεν έχω ελπίδα, άρα δεν έχω λόγο να μην είμαι βίαιος»...
Ναι, αλλά η βία αντί να επιλύσει τα προβλήματα οδηγεί σε αδιέξοδα και τραγωδίες. Ακούω την Αλέκα που λέει ότι εμφύλιος πόλεμος είναι η ανώτατη μορφή ταξικής πάλης. Αλίμονο. Είναι η είσοδος στο τούνελ, απ' όπου για να βγει κανείς χρειάζονται διπλάσιες προσπάθειες. Αυτό δεν καταλαβαίνουν κάποιοι ψευτοεπαναστάτες. Ας πάμε στις μέρες μας να κάνουμε έναν απολογισμό. Ποιον βοήθησαν οι σπασμένες βιτρίνες των περασμένων μηνών; Ποιον βοήθησαν τα κατεστραμμένα εργαστήρια του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης; Ποιον βοήθησαν οι βανδαλισμοί στο Σύνταγμα; Ποιοι ηλίθιοι εγκέφαλοι φαντάστηκαν ότι από εκεί ξεπηδούσε το άρωμα ενός καινούργιου κόσμου;
(Η συζήτηση διακόπτεται από την «εισβολή» ενός μεγαλόσωμου γάτου που αναζητεί χάδια...)
Ποιος είναι αυτός;
Ο αγαπημένος μου Μπομπόνης Β'.
Ο Μπομπόνης που είχα γνωρίσει;
Ο Μπομπόνης Α' μας άφησε χρόνους και μας άφησε και το όνομά του.
Πάντα θα υπάρχει ένας Μπομπόνης σε αυτό το σπίτι δηλαδή...
Πάντα και χαίρομαι που του έχουν αγάπη και τα παιδιά μου, η νύφη μου... Καμιά φορά στον δρόμο με ρωτάνε: «Τι κάνει ο Μπομπόνης;» Λέω: «Μαζί του ζούμε. Για να δούμε έως πότε».
Γάτες, φυσαρμόνικα, βιβλία. Για πείτε μου άλλες αγάπες...
Μια φορά ήταν το σκάκι. Καμιά φορά ξυπνούσαμε το πρωί στη φυλακή και πριν καλά καλά πλυθούμε παίρναμε τη θέση μας στη σκακιέρα για να συνεχίσουμε τον αγώνα που είχαμε αφήσει στη μέση από το προηγούμενο βράδυ.
Παίζατε και φυσαρμόνικα στη φυλακή;
Φυσικά. Και τραγουδούσαμε. Τις ημέρες της ηρεμίας βέβαια - γιατί υπήρχαν και ημέρες αναστάτωσης και ξυλοδαρμών.
Εκείνο τον δίσκο με τον Χατζιδάκι πάντως δεν τον βγάλατε...
Και το έχω χιλιομετανιώσει.
Να ένας πολιτικός αντίπαλος που αγαπούσατε, ο Μάνος.
Δεν ήταν πολιτικός αντίπαλος ο Μάνος.
Απεχθανόταν τους αριστερούς υποτίθεται.
Δεν είχε πει τέτοιο πράγμα ο Μάνος, αλλά κι αν το είχε πει στο στόμα τού Μάνου δεν είχε τη σημασία που είχε στο στόμα ενός αλφαμίτη. Ο Μάνος ήταν η ευγενέστερη ψυχή που παρήγαγε ποτέ η Ελλάδα.
Δηλαδή στο παλιό δίλημμα Μάνος ή Μίκης, εσείς με ποιον ήσασταν;
Ημουν μισός μισός. Πάντα φίλος του Μίκη, πάντα φίλος του Μάνου.
Πότε πάψατε να μιλάτε με τον Μίκη;
Δεν έπαψα, παρά τις τρέλες που κάνει τώρα τελευταία, η γραμμή μου είναι ανοιχτή, δεν την έκλεισα.
Τον ακούσατε που μίλησε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη;
Οχι. Ηξερα τι θα πει. Ηταν ο Μίκης της παρακμής. Δεν ήταν ο Μίκης της ακμής. Ηταν σαν να έκανε παραχωρήσεις σε σκοτεινές θεωρίες... Στον εθνικισμό, τον ρατσισμό. Και είναι κρίμα, γιατί στο γέρμα της ζωής του έπρεπε να βρει ένα γενναίο μήνυμα να απευθύνει, να εξυψώνει τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι που τον αγαπάνε του τα φωνάζουν αυτά.
Οι σύντροφοι σας πληγώνουν πιο πολύ από τους εχθρούς...
Καμιά φορά ναι.
Στους συντρόφους σας να συμπεριλάβω και τον Τσίπρα;
Ναι. Εκανα μια φορά ένα λάθος και θέλω τώρα να το πω. Είχα κανονίσει τη συνάντηση με τους αρχηγούς των κομμάτων και τότε, βλακωδώς, απέκλεισα τον Τσίπρα. Δεν μου άρεσε η εκλογή του, είναι γνωστό, αλλά έπρεπε και να μην προβώ σε μια ενέργεια που ήταν απολίτιστη.
Είστε αυστηρός με τον εαυτό σας...
Δεν με έχω χαϊδέψει, αυτό είναι αλήθεια.
Ξέρετε τι άλλο είναι της μόδας σήμερα; Το γιουχάισμα των πολιτικών. Η μούντζα, τα γιαούρτια, καμιά πέτρα καμιά φορά...
Ναι, τα παρακολουθώ με θλίψη. Είναι αξιοθρήνητα φαινόμενα συνειδήσεων που δεν έχουν ωριμάσει... Δεν έχουν σκεφτεί τίποτε. Παίζουν. Δεν καταλαβαίνουν πού μπορεί να οδηγήσουν.
Πού μπορεί να οδηγήσουν; Πέρα από το να φοβούνται οι πολιτικοί να βγουν από τα σπίτια τους.
Ο καταπιεστικός μηχανισμός πάντα καραδοκεί... Μια καινούργια δικτατορία.
Δεν έχουμε τελειώσει με αυτά λέτε;
Οχι δεν έχουμε τελειώσει. Η Ιστορία μάς λέει ότι όταν η ταξική πάλη «οξύνεται» - για να μιλήσουμε με όρους του ΚΚΕ - οι δυνάμεις της εκμετάλλευσης βρίσκουν καινούργια αποθέματα να συγκροτηθούν και να επιτεθούν.
Ο Παπανδρέου;
Δεν ξέρω γιατί, έχει διακόψει κάθε επαφή μαζί μου.
Σας απογοήτευσε;
Ναι. Σαφώς.
Με τον Ανδρέα τα λέγατε ποτέ ως φίλοι;
Κυρίως πριν από την 21η Απριλίου. Είχαμε μάλιστα ορίσει ότι όταν θέλαμε να επικοινωνήσουμε και δεν μπορούσαμε, εκείνος θα είχε τον Λιβάνη και εγώ τον Μιχαλόπουλο. Εχει ενδιαφέρον η τελευταία μας στιχομυθία...
Για πείτε μου...
Μου έλεγε «ετοιμαστείτε για μεγάλες αναταράξεις, θα τα βάλουμε με το Παλάτι!». «Α», λέω, «έχει εξασφαλιστεί ο ρόλος του Στρατού»; «Ναι. Τον ελέγχουμε πλήρως». Τότε αρχηγός του επιτελείου ήταν ένας προσωπικός του φίλος. Αλλά ο Ανδρέας είχε πολλές αυταπάτες και όταν έφθασε η στιγμή, ο Στρατός πήγε με τον βασιλιά. Και ο Ανδρέας έμεινε μόνος.
Μεγαλώνοντας άλλαξε η σχέση σας με τον Θεό;
Οχι.
Συνεχίζετε δηλαδή να μην πιστεύετε στον Παράδεισο και την Κόλαση;
Αλίμονο... Αρκετά ζήσαμε, αρκετά υποφέραμε, δεν έγινε κανένα θαύμα μπροστά μου που να με πείσει για τον άλλο δρόμο.
Ποια θα ήταν σήμερα η συμβουλή σας στους νεότερους;
Πέρα από τον αγώνα; Να διαβάζουμε και να μη σαχλαμαρίζουμε.
Το «σαχλαμαρίζουμε» τι περιλαμβάνει δηλαδή;
Ολοι καταλαβαίνουν...
Θα σωθούμε λέτε;
Αν βρεθεί ένα νέο εθνικό όραμα, μπορεί. Τα μνημόνια από μόνα τους δεν σε σώζουν. Χρειάζεται να σηκωθεί το Εθνος. Αλλά ποιος θα το σηκώσει;



ΠΗΓΗ:TA NEA

Λεωνίδας Κύρκος

"Φεύγω. Ζήσαμε - η γενιά μου - μια συναρπαστική περιπέτεια, γνώρισα από κοντά τη φτώχεια, τους κατατρεγμούς, τη φρίκη. Αλλά σε διαλείμματα και τη χαρά. Και έβαλα το λιθαράκι μου στον αγώνα για το φως, το δίκαιο και την ανθρωπιά. Ενιωσα συντετριμμένος όταν έσβησε το κόκκινο αστέρι στην κορυφή του Κρεμλίνου βουτηγμένο στη βία, στο ψέμα και στη ντροπή. Αλλα πίστεψαν οι άνθρωποι, άλλα λάλησαν οι προφήτες. Οπως άλλος ήταν ο σοσιαλισμός για τον οποίο αγωνιστήκαμε και γι' αυτόν τον σοσιαλισμό, με δημοκρατία, ελευθερία και σεβασμό στον κάθε άνθρωπο να συνεχίσετε τον αγώνα, γιατί δεν έχει άλλη λύση ο κόσμος. Φεύγω, σας χαιρετώ όλους, και εσάς που πορευτήκαμε μαζί και εσάς τους άλλους της κάθε φορά αντίπερα όχθης, και έχω μόνο ένα να σας πω: σύγκρουση ιδεών, όχι βία και μισαλλοδοξία, δεν οδηγούν πουθενά. Γεια σας"