Συνέντευξη με τον Αλέξανδρο Κιτροέφ.

Είναι σπουδαίο να έρχεσαι σε επαφή με ανθρώπους σαν τον κύριο Αλέξανδρο Κιτροέφ,ο οποίος υπογράφει το βιβλίο "Ελλάς Ευρώπη Παναθηναϊκός",στο οποίο θα μάθετε χρήσιμες πληροφορίες για την αγαπημένη μας ομάδα,κάτω από ένα κοινωνικοπολιτικό πρίσμα.Μία αυθεντική "Παναθηναϊκή" φωνή και όχι "Παναθηναϊκίζουσα".Σας παραθέτω μερικές χρήσιμες πληροφορίες για τον καθηγητη και συγγραφέα,και παρακάτω την συνέντευξη.
Ο Αλέξανδρος Κιτροέφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Μετά την απονομή του διδακτορικού του διπλώματος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δίδαξε ευρωπαϊκή και ελληνική ιστορία στο Queens College της Νέας Υόρκης και στο Ωνάσειο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (ΝΥU). Από το 1996, είναι καθηγητής ιστορίας και διευθυντής του Κέντρου Ειρήνης και Παγκοσμιοποίησης του Haverford College στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ.

Ο Κιτροέφ ειδικεύεται στη μελέτη της νεοελληνικής συνείδησης και ταυτότητας, ιδίως όπως αυτές εκφράζονται στην πολιτική και την κοινωνία. Έχει συγγράψει τις μονογραφίες, "The Greeks in Egypt, 1919-1937"· "Ethnicity and Class"· "Griegos en Ame'rica"· "Wartime Jews: The Case of Athens"· και "Wrestling with the Ancients: Modern Greek Identity and the Olympics" (το οποίο συνδέει τη νεότερη ελληνική ιστορία με την εξέλιξη του διεθνούς Ολυμπιακού κινήματος, και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές διεθνώς). Επίσης, διδάσκει το μάθημα, "Αθλητισμός και κοινωνία". Τέλος, είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού, "Journal of the Hellenic Diaspora".

1)Πείτε μας λίγα λόγια για τον Αλέξανδρο Κιτροέφ;

Γεννημένος στην Αθήνα το 1955 από πατέρα Αλεξανδρινό με καταγωγή Χίο και μητέρα Αθηναία με καταγωγή Κεφαλλονιά, σπουδές στην Αγγλία, θητεία στο Ναυτικό και μετάβαση στις ΗΠΑ το 1986 γιά πανεπιστημιακή καριέρα. Αρχικά για ένα η δύο χρόνια, αλλά.... ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Παντρεμένος με μιά κόρη που μόλις τελείωσε πανεπιστήμιο, ρίζωσα πιά στις ΗΠΑ ωε πανεπιστημιακός με ειδικότητα Νεολληνική ιστορία.

2)Μιλήστε μου για το βιβλίο σας;Με τί αφορμή το γράψατε;

Οταν έκανα το διδακτορικό μου στην Οξφόρδη έκανε μιά σημαντική επίσημη διάλεξη ο μεγάλος ιστορικός Eric Hobsbawm για την κοινωνική ιστορία της Αγγλίας και ξεκινησε μιλώντας για το ποδόσφαιρο στον βιομηχανικό βορρά της χώρας. Από τότε κατάλαβα πως υπάρχει και ακαδημαϊκή ιστορία του ποδοσφαίρου. Ηδη είχα μεγαλώσει με ιστορίες του παππού μου που ήταν πρόεδρος του παναθηναϊκού το 1934 και γιά πολλα χρόνια συνεργάτης του Απόστολου Νικολαΐδη. Οταν ο Τζακ Νικολαΐδης μου δάνεισε μιά συλλογή προσωπικών εγγράφων του θείου του που αφορούσαν τον Παναθηναϊκό, πήρα την απόφαση να γράψω το βιβλίο.

3)Μέσα από αυτό το πόνημα.Ποιά θεωρείτε την σημαντικότερη στιγμή στην ιστορία του Παναθηναϊκού και ποιά η χειρότερη;

Είναι δύο οι σημαντικότερες στιγμές, μία στο εσωτερικό μέτωπο όταν με το 8-2 επί του Ολυμπιακού το 1930 Ο Παναθηναϊκός πιστοποιεί την αξία του ενώ γενιέται η μεγάλη αντιπαλότητα με τον "αιώνιο αντίπαλο" που επηρεάζει όλη την μετέπειτα ιστορία του Ελληνικού ποδοσφαίρου θετικά και δυστυχώς αρνητικά. Η άλλη, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν η εμφάνιση το Wembley στον τελικό του κυπέλλου πρωταθλητριών Ευρώπης το 1971, αφιερώνω ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο γιά να δείξω τη σημασία αυτής της στιγμής που αποκρυσταλλώνει τον Ευρωπαϊκό χαρακτήρα του συλλόγου. Θεωρώ πως ειναι και η καλύτερη στιγμή σε συλλογικό επίπεδο για το Ελληνικό ποδόσφαιρο. Και η χειρότερη στιγμή για τον Παναθηναϊκό είναι ο περιβόητος αγώνας με τον Ολυμπιακό στη Ριζούπολη

4)Ο Αλμπέρ Καμί είπε "ότι ξέρω περι ηθικής και καθήκοντος μου τα έμαθε το ποδόσφαιρο.Το ενσερνίζεστε;

Βέβαια! Η γενιά του Απόστολου Νικολαΐδη και όλων των πρωτεργατών του ποδοσφαίρου στη χώρα μας το θεωρούσαν εργαλείο γιά την διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς - το ότι ανήκουμε σε ένα σύνολο, αγωνιζόμαστε μέσα σε πλαίσιο κανόνων όπως σε μιά ευνομούμενη κοινωνία, άλλοτε κερδίζουμε και άλλοτε χάνουμε όπως στη ζωή, και πως σεβόμαστε τον αντίπαλο σε ένδειξη ανθρωπιάς και τιμιότητας. Αξίες βέβαια που συνδιάστηκαν με τις αρχές του οργανωμένου αθλητισμού τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη. Το ζήτημα είναι πως μπορούμε να τις συντηρήσουμε την εποχή του επαγγελματισμού...

5)Τί απαντάτε στους επικριτές της μεγάλης πορείας του Παναθηναϊκού στο Wembley,ότι υπήρχαν σχέσεις με το χουντικό καθεστώς;Και γενικά για τις συνωμοσιολογίες που υπάρχουν;

Οπως εξηγώ με αρκετή προσοχή στο βιβλίο, πιστεύω πως η χούντα τήρησε πολιτική ίσων αποστάσεων απέναντι στις μεγάλες ομάδες αλλά έκανε πολλές επεμβάσεις και δεν βοήθησε τις μικρές. Υποστήριξε την πορεία στο Wembley όπως υποστήριξαν οι μετέπειτα δημοκρατικές κυβερνήσεις τις προσπάθειες των αθλητών μας στου Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι το 2004. Εάν είχε υπερβεί τα όρια και είχε δωροδοκήσει τον Ερυθρό Αστέρα στον ημιτελικό, κάτι, κάποτε, κάποιος θα είχε πεί. Μερικοί αναφέρονται στις κουβέντες της κα Παπαδοπούλου. Μα πρόκειται για φερέγγυα μαρτυρία; Αλίμονο μας! Και σε γενικότερο πλαίσιο, η διεθνής βιβλιογραφία υποστηρίζει πως τα δικατορικά καθεστώτα δεν καταφέρνουν πάντοτε να χειραγωγήσουν αθλητικές εκδηλώσεις, πολύ λιγότερο συγκεκριμένα αποτελέσματα. Δυστυχώς, επειδή η χώρα μας έχει υποφέρει από την πολιτική Μεγάλων Δυνάμεων έχουμε όλοι ένα σύμπλεγμα και ερμηνεύοθμε τα πάντα με συνωμοσιολογικές θεωρείες, είναι υπερβολικό αυτό.

6)Ποιούς θεωρείτε τους μεγαλύτερους αθλητές που έχουν περάσει από τον Παναθηναϊκό;

Προπολεμικά είναι τέσσερεις οι "μεγαλύτεροι" ανάμεσα βέβαια σε δεκάδες αξιόλογους που τίμησαν το τριφύλλι και τις αρχές του ευ αγωνίζεσθαι. Πρώτος χρονικά είναι ο Γιώργος Καλαφάτης, ο ιδρυτής του συλλόγου που έπαιξε στην Εθνική ποδοσφαίρου και αγωνίσθηκε σε διεθνείς αγώνες στίβου και η αγάπη του για το ποδόσφαιρο το έκανε να φύγει από τον πανελλήνιο και να δημιουργήσει τον μετέπειτα Παναθηναϊκό. Ο Βαγγέλης Μελέκογλου μόλις έχει δημοσιεύσει μιά τεκμηριωμένη βιογραφία του Καλαφάτη. Ο δεύτερος ήταν συμπαίκτης του, πρόκειται για τον μεγάλο Κωνσταντίνο Τσικλητήρα, τερματοφύλακα του Πανελληνίου που ακολούθησε τον Καλαφάτη στον πρόδρομο του ΠΑΟ τον Ποδοσφαιρικό Ομιλο Αθηνών. Ηταν και αθλητής μήκους και συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1908 και της Στοκχόλμης το 1912 όπου και κέρδισε αργυρό μετάλλιο. Δυστυχώς πέθανε από μηνιγγίτιδα στο Βαλκανικό μέτωπο το 1913 σε ηλικία 25 ετών - διαφορετικά, ποιός ξέρει πόσα θα μπορούσε να είχε προσφέρει στον Παναθηναϊκό και τον Ελληνικό αθλητισμό γενικοτερα! Τρίτος χρονικά έρχεται ο Απόστολος Νικολαΐδης, ποδοσφαιριστής, πρωταθλητής στίβου, έβαλε τα θεμέλια τη δεκαετία του 1920 ως αθλητής και συνέχισε: ήταν από τους ιδρυτές της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και επι χρόνια πρόδερος του ΣΕΓΑΣ και της ΕΛΠΑ και συγχρόνως ο "Πατριάρχης" του Παναθηναϊκού. Τέταρτο το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό ταλέντο της προπολεμικής εποχής, ο Αγγελος Μεσσάρης, ο ηρωας του 8-2 που δυστυχώς έκλεισε την καριέρα του νωρίς επειδή συγκρύσθηκε με τον Νικολαΐδη. Ηταν συγκινητικό για μένα όταν έκανα έστω ηλεκτρονική επαφή με τον γυιό του γράφοντας το βιβλίο.

Μεταπολεμικά βέβαια δεν έχουμε αθλητές που συνδιάζουν το ποδόσφαιρο με τον στίβο, όπου ξεχωρίζει ο παγκόσμιος ρέκορντμαν στο επί κονώ, ο Χρήστος Παπανικολάου. Στ ποδόσφαιρο υπάρχουν πολλοί αλλά ξεχωρίζουν οι τερματοφύλακες Τάκης Οικονομόπουλος και Βασίλης Κωνσταντίνου, αμυντικοί οι Κώστας Λινοξυλάκης και Αριστείδης Καμάρας, στο κέντρο ο Τάκης Λουκανίδης και ο Χουάν Ρότσα, στην επίθεση Δημήτρης Σαραβάκος και Κρίστοφ Βαζέχα. Αφήσα στο τέλος αυτόν που θεωρώ τον μεγαλύτερο ποδοσφαιριστή του 20ου αιλώνα στην Ελλάδα, τον "στρατηγό" Μίμη Δομάζο που συνδύαζε απίστευτο ταλέντο με πείσμα και αγωνιστικότητα.

7)"Το γήπεδο είναι κομμάτι της κοινωνίας,και σε αυτή τη βάση αγωνιζόμαστε για την δημιουργία μιας κερκίδας χρωμάτων και συνείδησης",το πιστεύετε;Δηλαδή είστε υπερ να προωθούνται εντος του γηπέδου πολιτικοινωνικά μηνύματα;

Πιστεύω βέβαια πως το γήπεδο είναι κομμάτι της κοινωνίας αλλά στην ύπαρξη πολιτικοινωνικών μηνυμάτων με μέτρο, διότι η κερκίδα βρίσκεται και σε άμεση σχέση με το αγώνισμα. Ας δώσω ένα παράδειγμα. Ας πούμε πως παρίσταται μια πολιτική προσωπικότητα σε έναν αγώνα και για κάποιο λόγο την ανακοινώνουν τα μεγάφωνα του γηπέδου. Ας αντιδράσουν όλοι ως πολίτες, απο την επευφημία μέχρι τη γιούχα. Αλλά τη στιγμή που αρχίσει το ματς αυτές οι αντιδράσεις οφείλουν να έχουν ως αντικείμενο τους αγωνιζόμενους. Είναι γήπεδο, όχι πλατεία.

8)Δεν μπορώ να την αποφύγω αυτή την ερώτηση.Απ'ότι γνωρίζετε υπάρχει ένα μένος με την οικογένεια Βαρδινογιάννη,μελετώντας την ιστορία του συλλόγου,που το στηρίζετε;Είστε υπερ της τωρινής διοίκησης;

Η δήλωση απόσυρσης του Γιάννη Βαρδινογιάννη με την συνέντευξη μεσολάβησε ανάμεσα στην ερώτηση και την απάντηση που διατυπώνω. Πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω την τακτική του "Τζίγγερ" τα περασμένα χρόνια. Δεν ημουν ούτε υπέρ ούτε κατά. Απο τη μιά χαιρετίζω τη στάση του απέναντι στην "παράγκα" και τις προσπάθειες που έκανε να επικρατήσει κα΄ποιο ήθος στις ποδοσφαιρικές μας υποθέσεις. Από την άλλη όμως, απορώ με την αμέτοχη στάση του, προσπάθησε με ημέτερους και αφ ' ύψηλού να διοικήσει τον Παναθηναϊκό, και φοβούμαι πως πολλοί από αυτούς ήσαν "Yes men" άνθρωποι του προέδρου όχι του συλλόγου, υπαλληλίσκοι χωρίς παιδεία και φαντασία. Παράδειγμα ο πενιχρός κυριλέ εορτασμός της 100ετηρίδας και πιό ουσιαστικά η συνεχής αντικατάσταση προπονητών. Και μετά ήρθε η πολυμετοχικότητα, όπου ο ρόλος των κκ Βγενόπουλου και Πατέρα ήταν τελικά ρητορίες και επιζήμιες κινήσεις ως επί το πλείστον. Ενας παναθηναϊκός χρειάζεται ηγέτη με το ανάστημα και πάθος του Απόστολου Νικολαΐδη.

9)Που πιστεύετε ότι οφείλεται η κρίση στην Ελλάδα;Αναφέρομαι σε όλους τους τομείς.

Δεν μπορώ να παραπέμψω, ως ιστορικός, στον 19ο αιώνα όπου αφενός δεν είχαμε γερές οικονομικές βάσεις αλλά υδροκέφαλο κράτος, και η πολιτικοί μας εξαρτούνταν απο τις πελατειακές σχέσεις με τους εκλογείς τους. Δεν καταφέραμε να ξεφύγουμε και μείναμε εξαρτημένοι από τις υπερδυνάμεις, ετσι λοιπόν ο εξωτερικός παράγοντας... συμπλήρωσε τον εσωτερικό. Ειχαμε όμως πολλές αναλαμπές τις πρόσφατες δεκαετίες, και διατηρώ άσβεστες τις μνήμες της Ελλάδας των Ολυμπιακών του 2004 - όχι των Κεντέρη-Θάνου αλλά των μη ντοπαρισμένων αθλητών και των εθελοντών και πολλών άλλων που εργάσθηκαν σκληρά για εκείνη την επιτυχία που μας θυμίζει τις συλλογικές μας δυνατότητες.

10)Εκτός από το ποδόσφαιρο με τί άλλο ασχολείστε;Έχετε σκεφτεί να γράψετε κι άλλο βιβλίο;

Παρακολουθώ και άλλα αθλήματα αλλά κυρίως ποδόσφαιρο. Επαγγελματικά είμαι καθηγητής κοινωνικής ιστορίας και διαδάσκω θέματα της συγχρονης ιστορίας τοης Ανατολκής Μεσογείου. Το ερευνητικό μου αντικείμενο είναι η ιστορία της νεοελληνικής διασποράς και προετοιμάζω βιβλίο για την ιστορία των Ελλήνων στις ΗΠΑ το 20ο αιώνα.

11)Είστε υπερ της αγανάκτησης που υπάρχει στην Ελλάδα;

Ασφαλώς, είναι απόλυτα δικαιολογημένη. Δυστυχώς όμως έχει εκφρασθεί σε πολλές περιπτώσεις μη εποικοδομιτικά - όσοι και να μας φταίνε, εμείς πρέπει να βρούμε τις λύσεις. Οι σκηνές βίας από ένα σημείο και πέρα δημιούργησαν πολύ αρνητικοί εικόνα και μέσα και έξω.

12)Ο Τσε Γκεβάρα είπε ότι το ποδόσφαιρο είναι το όπλο για την επανάσταση.Το πιστεύετε;

Εμμεσα, όχι άμεσα και έτσι μάλλον το εννούσε. Φέρνει τον κόμσο μαζί, τον ενώνει, δημιουργεί κοινωνικά δίκτυα και σχέσεις που μπορούν να αξιοποιηθούν για λαϊκές και κοινωνικές διεκδηκήσεις. Ανέφερα παραπάνω τον Hobsbawm που το θεωρεί μέσο δημιουργίας της εργατικής συνείδησης, και όπβς ξέρουμε, το βρεταννικό εργατικό κίνημα ήταν ιδιαίτερα δυναμικό τον 20ο αιώνα. Στο Ιράν γίνεται μέσο διεκδήκησης των δικαωμάτων των γυναικών. Και σε χώρες με εθνοτικές η ρατσιστικές διαφορές το ποδόσφαιρο ενώνει λαούς και τους δίνεο τη βάση συλλογικής δράσης.


13)Αν σας έδινα ένα σπρέυ και σας έλεγα να βάψετε έναν τοίχο.Πού θα γράφατε και τί;

Ζω έξω από την Φιλαδέλφεια όπου βρίσκεται το πανεπιστήμιο Haverford College όπου διδάσκω αλλά διατηρώ ένα μικρό διαμέρισμα στο Μπρούκλυν της Νέας Υόρκης, σε σημείο κόντα στη γέφυρα που συνδέει το Μπρούκλυν με το νότιο τμήμα του Μανχάταν πολύ κοντά στην Wall Street. Ειμαι κυριολεκτικά δηλαδή περίπου 3 χιλιόμετρα μακρυά, άρα... την έχω κατά νού - και ενοώ ρόλο τον συμβολικό της ρόλο ως το χρηματηστηριακό κέντρο των ΗΠΑ. Δεν ξέρω από σπρευ αλλά εκεί θα πήγαινα να βάψω απέναντι στο Χρηματηστήριο κατι κατά των κερδών των τραπεζών και εταιρειών και την πολιτική τους που έχουν φέρει τόσα μεγάλα προβλήματα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

14)Tέλος αγαπημένη φράση ή ρητό

Το «ας ανθίσουν εκατό λουλούδια και ας συγκρουστούν εκατό απόψεις» του Μάο Τσε Τουνγκ. Βέβαια οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν τώρα πως όσοι τον πίστεψαν τότε (δεκαετία του '50-60 στη Κίνα) και εκφράσθηκαν ελεύθερα, έγιναν αμέσως θύματα βίαιων καταστολών, αλλά δεν παύει το νόημα της φράσης να με συγκινεί, λειτουργεί ως σύνθημα μιάς ανοικτής, συμμετοχικής δημοκρατίας!